Rapunzel

कठड्यावरून डोकावत वर आलेला सूर्य आरशामधून दिसायचा तिला. मग न्याहाळता नाही यायचं तिला, चमकत राहायचा आरसा. 

आरसा असा चमकला कि म्हातारी यायची वेळ झालेली असायची...  केस सांभाळत Rapunzel उठेपर्यंत खालून आवाज ऐकू यायचा..     

"Rapunzel, Rapunzel, let down your hair, so that I may climb the golden stair"

म्हातारी चढून वर आली कि कितीतरी वेळ बघत रहायची तिच्याकडे... केस उपटून तोडून टाकल्याचं नाटक करून म्हातारी तिची दृष्ट काढायची...

दिवसभर मग कौतुक चाललेलं असायचं, हजार प्रकारे तिच्या इतक्या मोठ्या केसांच्या वेण्या घालत बसे म्हातारी.. दोन म्हातारे हात दिवसभर तिच्या केसांना गोंजारत बसायचे.. आणि हे करत असताना हजार गोष्टी बोळक्या तोंडाने म्हातारी सांगत बसायची. 

"बाहेरचं जग किती  वाईट आहे, पिसासारखी तू इथे कशी सुखात आहेस. किती दुःख आहेत बाहेर, या उंच मनोऱ्यापर्यंत कोणतीच दुःख कशी पोहोचू शकणार नाहीत" असे एक ना हजार किस्से रोज नवीन उत्साहाने सांगत बसायची म्हातारी. 

कधीच न पाहिलेल्या बाहेरच्या जगाचं असं चित्र Rapunzel ने म्हातारीने दिलेल्या रंगाने रंगवले होते. 

कंटाळून मग सूर्य पण कठड्यावरून उडी मारून फरार व्हायचा. संध्याकाळच्या प्रकाशात लालसर चमकणाऱ्या केसांच्या दोरीने म्हातारीपण तिच्या महालात जायची.

दिवसभर केसात अडकून राहिलेल्या सूर्याची किरणे सोडवत बसायची ती. सुटलेली ती किरणं संध्येला अजून रंगीत करत राहायचे. म्हातारीने लाडाने घातलेल्या वेण्या सोडताना म्हातारीने डोक्यात भरवलेल्या गोष्टीपण सोडून देण्यासाठी गात बसायची ती.  

आवडत्या कंदिलात वात लावून दिवा पेटवेपर्यंत खालून अजून एक हवीहवीशी हाक ऐकू यायची.        

"Rapunzel, Rapunzel, let down your hair, so that I may climb the silver stair"

दिवसभर उन्हातानात मेंढ्यामागे भटकणारा गुराखी तरुण खाली हसत तिला हाक मारायचा. हाक इतक्या उंचावरच्या मनोऱ्यापर्यंत पोहोचेपर्यंत Rapunzel चे केस खाली पोहोचलेले असायचे.   आल्याआल्या त्याच्या घामट मिठीमध्ये विस्कटून जायची ती, केसांसकट. 

आवडत्या कंदिलातली वात काढून ती त्याने आणलेल्या आकाशकंदिलात लावायची. तिच्या एका केसाला आकाशकंदील बांधून हवेत उडवायचा तो. कितीतरी वेळ आकाशात उडणाऱ्या त्या दिव्याकडे बघत ते सगळे ग्रह, तारे फिरून यायचे. 

तो तिला बाहेरच्या जगाची सुंदर-सुंदर चित्र काढून दाखवायचा. म्हातारीने दिवसा सांगितलेल्या सगळ्या गोष्टी तो रात्री पुसून टाकायचा.

कंदिलातली एकुलती एक वात प्रकाश सांडत आकाशात फिरत असायची आणि खाली हे दोघं अंधारात आकार-उकार-हुंकारांची चित्र रेखाटत बसायची.    

कधीच न पाहिलेल्या बाहेरच्या जगाचं असं चित्र Rapunzel ने तिच्या गुराखी-राजकुमाराने दिलेल्या रंगाने रंगवले होते. 

रात्रीबरोबर रात्रभर फिरून-थकून, डोळे किलकिले करत आकाशकंदील पण जमिनीवर उतरायचा. Rapunzel चे डोळे उघडायच्या आधीच चंदेरी चमकणाऱ्या केसांच्या दोरीने तो गुराखी त्याच्या माळावर परत जायचा. 

म्हातारीच्या गोष्टी डोक्यात जास्ती वेळ राहायच्याच नाहीत. त्या तरुणाच्या गोष्टी मात्र डोक्यात सतत फिरत राहायच्या, काहीतर पोटापर्यंत जाऊन बीज होऊन रुजल्या होत्या.

त्यारात्री चंद्राच्या प्रकाशात तिने हे त्याला सांगितलं, ती सांगत असताना तो मात्र आकाशकंदील आखडून घेत आहे याची जाणीवही नाही झाली तिला. 

त्यारात्री लवकरच आकाशकंदील खाली आला. 

अजून पेरभर वात शिल्लक होती. 

कंदिलाच्या त्या मिणमिणत्या प्रकाशातही चमकणाऱ्या केसांच्या दोरीने तो खाली उतरला. माळावर नाही गेला तो. कुठे गेला कोणालाच नाही कळलं. 

कोणी रंगवून सांगितलेलं जग खरं? दिवसा म्हातारीने सांगितल्यासारखं  कि रात्री त्याने दाखवल्यासारखं ?

कि दोन्ही जग खोटीच? आपण नाहीच पहिलीत ती. कसा विश्वास ठेऊ त्यांच्यावर? 

दोघांनी केवळ त्या जगाची स्वप्न दाखवली. कोणीही नेऊन का नाही आणलं मला त्या जगात?

कि दोघांनी मी हवी होते? केवळ मी? या बंद मनोऱ्यातली 'बंधिस्त Rapunzel'?

 

"Rapunzel, Rapunzel, let down your hair, so that I may climb down the stony stair"  

स्वतःलाच हाक मारली तिने.. आणि स्वतःच ओ पण दिला.

स्वतःला शेवटचं न्याहाळून आरसा फोडून टाकला तिने. आरश्याच्या काचेने केस कापून टाकले स्वतःचे. 

कठड्याला एक टोक बांधून उतरली ती तिच्या मनोऱ्यावरून. 

उतरल्या उतरल्या दुसऱ्याच पावलाला ठेचकाळली ती. आवडत्या कंदिलाला थोडा तडा गेला.

म्हातारीचे आणि गुराखी-तरुणाचे रंग घेऊन ती त्यांने रंगवलेल्या जगात एकटीच निघाली. दोघांनी रंगवलेल्या चित्रांशी खरं जग कुठेच जुळत नव्हतं. दोन्ही चित्र खोटीच निघाली.

काट्याकुट्यातून, दऱ्या-खोऱ्यातून, नदीनाले पार करत ती खरं जग आता पाहत होती. 

घासातला घास देणारे हात आणि बरबटलेल्या नजरा झेलत होती ती.

दोघांचे सगळे रंग एकत्र होऊन नवीनच काहीतरी रंग तयार व्हावा तसं जग होतं हे. 

कितेक दिवस सगळं सहन करत, सोसत राहिली ती. खूप त्रास भोगला तिने, खूप चांगली मानसं पण पहिली.

पण जसजसे पोट दिसायला लागले होते तसं तसं शरीरपण थकत चाललं होतं. 

शेवटी तिने ठरवलं.

         

"Rapunzel, Rapunzel, let down your hair, so that I may climb the final stair"  

इतके दिवस ते दोघं याच वाटेने माझ्यासाठी स्वप्न घेऊन वर येत होते. आता याच केसांच्या दोरीने सत्य घेऊन वर चढायचं आपल्या मनोऱ्यात परत. शेवटचं.. मग बंधिस्त..

रुक्ष-राठ झालेल्या, काचणाऱ्या केसांच्या त्या दोरीने ती भर उनात कशीबशी वर चढून गेली. 

कठड्यावरून अक्षरशः अंग टाकून दिलं तिने आत. ग्लानी आली होती तरी उठून तिने कठड्याला बांधलेली केसांची गाठ आधी सोडली...

आता कोणी खालून कोणी हाक मारायला नको, कोणी वर यायला नको आणि कोणी खालीही जायला नको. 

ते जग सुटलं, त्या जगाशी प्रत्यक्ष-अप्रत्यक्ष संबंध आणणारे हे लांबसडक केसहि नकोत.

Rapunzel आता या केसांशिवाय जगेल. 

जगाशी काहीच संबंध न ठेवता जगेल.

शेवटचे २ महिने खूप वाईट गेले तिचे, सतत उलट्या व्हायच्या तिला. 'अति उलट्या म्हणजे बाळाला जावळ खूप' असं ऐकलेलं तिने.

त्या रात्री कितीतरी आकाशकंदील आकाशात तरंगत होते. इकडून तिकडे आकाशात आतिषबाजी चालू होती. उल्कावर्षावाने सगळी रात्री पेटून उठली होती. 

आजवर पाहिलेल्या रात्रीच्या आकाशापेक्षा हि रात्र खूप जास्ती प्रकाशमान होती. Rapunzel च्या स्वप्नात नेहमी येणारे 'उडणारे आकाशकंदील' ते हेच होते.

प्रसवकळा विसरायला लावणारी रात्र होती ती. रात्रभर जागीच होती ती. सकाळ होत आली तरी ते दिवे जमिनीवर येईनात. 

सूर्यपण डोंगराडून रात्रीची हि आतिषबाजी बघत रेंगाळला होता. त्याची काही अति-शिस्तीशीर किरणं वेळ पाळून घुसली होती आकाशात. 

रात्रीचे म्हातारे रंग आणि पहाटेचे तरुण रंग एकमेकांत मिसळले होते. ती रात्र पण नव्हती आणि दिवस पण नाही. 

दोघांचेही रंग नव्हते ते. 

सगळ्या रंगांचं अजब सुंदर चित्र आकाशाच्यापटावर रंगलेलं होतं..

त्या दोघी रात्र आणि पहाटेचं हे सुंदर चित्र अनिमिष डोळ्यांनी पाहत होत्या.

Rapunzel च्या 

चेहऱ्यावर

 प्रसववेदनेची आभा होती. कुशीतल्या बाळाला उबेत घेत होती ती.

आणि कुशीतल्या लहानग्या जीवाचे किरमिजी-टपोरे डोळे आकाशातले ते रंग टिपत होते. 

सोनेरी-चंदेरी-निळ्या-लाल-भगव्या प्रकाशात बाळाचे लांबसडक केस चमकत होते... 

तेच लांबसडक केस....जगाशी जोडणारे....परत    

"Rapunzel, Rapunzel, let down your hair, so that I may climb the colorful stair"