...काखा वर !

"Safety First!",  "Follow Traffic Rules", "Wear Helmet"  चे पोस्टर्स घेऊन उभे होते शाळेतली पोरं त्या सिग्नलला... 

कपड्यावरून तरी ती मुकबधीर शाळेतली मुलं वाटत होती.

उन्हात उभी होती, भरपूर pollution असलेल्या चौकात, टोपी-मास्क काहीही न घालता...

कितीवेळ उभी राहणार आहेत अशी? माहिती नाही...

काही खाल्लं असेल सकाळपासून? माहिती नाही...

लोकांना traffic rules समजावून सांगावेत असं त्यांना खरच वाटत असेल? वाटत नाही...  

ते असे पोस्टर्स घेऊन उभे राहिल्यामुळे खरच काही फरक पडेल? हेही वाटत नाही...

 

मुकबधीर मुलं म्हणजे केवळ (भावनाशून्य) खांब आहेत असं वाटत असतं  का लोकांना? काहीही अडकवा त्यांच्या गळ्यात - ते काही बोलणार नाहीत, काही विरोध करणार नाहीत...

....शिवाय अशा मुलांकडून हि कामं करून घेतली कि लोकांना जास्ती Appeal होतात...

जसे अगदीच सुमार greetings, मेणबत्त्या, उदबत्त्या त्यांच्या नावावर खपवल्या कि जास्ती खपतात तसं...

किंवा वर्षभरात असे १२-१४ campagnes केले/दाखवले कि donations पण जास्ती मिळतात असा सुप्त हेतू असतो या लोकांचा?                 

 

किती दिवस "Special Children" या गोंडस नावाखाली त्यांच्या disabilities cash करणार आहोत आपण?

"Slumdog Millionair" मधली लहान मुलांना अपंग करून त्यांच्याकडून भिक मागवून घेणारी टोळी आठवली. शिसारी आली... त्यांच्याशी compare करू नये हे मान्य आहे, पण जर तशी आठवण झाली म्हणजे काहीतरी साम्य असेलच ना?

 

जाऊ देत..इथेच थांबवतो. तसंही मला खूप logical, सामाजिक, वैचारिक  इत्यादी  नाहीच लिहिता येत किंवा विचार पण नाही करता येत त्याबद्दल..

(may be हा माझा escape असेल, पण तसंही कोण जाब विचारणारं आहे मला इथे? त्यामुळे चालायचंच)

 

Old Monk

३०...

जहाजाला त्याचा anchor सावरणार, सांभाळणार, एकाच जागी ठेवणार ...
Anchor समुद्राच्या एखाद्या कपारीत, कोनाड्यात अडकणार... anchor ला ती कपार धरून ठेवणार...
२-३ मोठे दगड, कातळ मिळून ती कपार किंवा कोनाडा तयार झालेला असणार...
त्या दगडांना मग जमिनीने घट्ट धरून ठेवलेले असणार...
जमीनपण काय तर पृथ्वीचाच भाग... पृथ्वीनेच तिच्या गुरुत्वाकर्षनाने जमिनीला धरून ठेवलेले असणार....
पृथ्वीला सूर्याने त्याच्या गुरुत्वाकर्षनाने जखडून ठेवलेले असणार...
सूर्यहि अंधारात "कशाला" तरी टेकून उभा असणार...
"कशाला" हि गोष्ट पण कोणाच्या तरी आधाराने तरलेली, तगलेली, बाकीच्यांना आधार देत उभी असलेली..

जहाजाने आपण भरकटलो म्हणून "कशाला" हि जबाबदार धरू नये....उठसूट कशाला "त्याला" दोष द्यायचा ?

६०...
साला....नियती इतकी बेक्कार असते ना..

आपल्याला वाटत असतं आपण नेहमीचा रस्ता सोडून वेगळ्या रस्त्याने जातोय ते आपल्या मर्जीनेच ...
..पण असं नसतं, आपल्याला दोन रस्ते मिळणार आणि त्यातला वेगळा रस्ता आपण निवडणार हेच ठरलेलं असतं... Choice नसतोच तो, उलट उगाच आपल्याला खेळवणं असतं ते....
........तो निर्णय आपल्या मनाने घेतला म्हणून आपण  खुश असतो आणि वर कोणीतरी हसत असते.. 

घसरगुंडी वरून लोक मजा करत खाली येत असताना आपण तिच्यावरून उलटीकडून चढत असतो.. आपल्याला वाटत असतं आपण प्रवाहाविरुद्ध चाललोय...

..पण असं नसतं, आपलं destination त्या रोडच्या डाव्या बाजूलाच असतं (in India and Britain :D) म्हणून आपण तसे जात असतो. विरुद्ध दिशेने जाताना केस विस्कटणे याची नशा वाटते आपल्याला पण ते तसे होणे हेच ठरलेलं असतं..
........आपण प्रवाहाविरुद्ध पोहण्याच्या कैफ मध्ये असतो आणि वर कोणीतरी हसत असते.. 

सगळं चांगलं-सरळ चाललेलं असताना आपण मधेच थांबतो, उलटीकडे चालतो परत किंवा त्याच ठिकाणी घुटमळतो, हरवून घेतो स्वतःला.. जीवनाच्या प्रवाहाच्या वेगात किंवा नाकासमोर चालणं मान्य नसतं आपल्याला. आपलं जीवन असं boring, monotonous असणं किंवा कोणीतरी आपल्याला drive करतोय हा विचार न पटून मग आपण तो प्रवाह सोडून बाहेर पडायला जातो..

..पण असं नसतं. आपण बाहेर पडणार, भरकटणार, थोडा वेळ त्या ठिकाणी time-pass करणार हेच ठरलेलं असतं.. प्रवाहाच्या बाहेरच किंवा आडवाटेलाच काहीतरी वाढून ठेवलेलं असतं अशावेळी..
.......आपण flow बरोबर न जाता आपला वेग आणि रस्ता आपणच ठरवतोय या समाधानात असतो आणि वर परत कोणीतरी हसत असतं.. 

आपल्याला वाटत असतं आपणच ठरवलंय काय आणि कोणाला वाचायचंय ते. कधीतरी अजाणत्या वयात मग आपण GA वाचतो.... मग कधीतरी चांगल्या मूड मध्ये असतानासुद्धा अचानक हे असं आठवतं.. कुठेतरी लपून बसलेले GA, त्यांच्या भीत्या, विचार घेऊन असे पिंगा घालतात, छळतात... कधीकाळी आपणहि असा विचार करायचो हे कळून कसंतरीच वाटत असतं.... तरी पण आपण लिहितो, पटून न पटल्यासारखं कळूनही आपण आपल्याच मनाचं जगायला जातो....

..पण असं नसतं, मी GA वाचणार, कधीतरी ते भिडणार आणि कधीतरी ते छळणार हे असंच होणार असतं....GA च्या आड लपून मी माझेच विचार मांडत असतो आणि मग मी त्याच खवट आनंदात असतो आणि तेव्हाही वर परत कोणीतरी हसत असतं....

मग आता मी हे सगळं लिहिणार आणि तरीही नियतीचे अस्तित्व नाकारणार, स्वतःला पटेल तेच करणार...स्वतःच्या निर्णयांची जबाबदारी स्वतःच घेणार. आणि ते घेतले म्हणून मी माझ्याच नजरेत उतरणार किंवा उंचावणार..

पण असंच "असतं"... नियती तिच्या नियतीमध्ये लिहिल्या प्रमाणे वागणार आणि आपल्याकडे बघून हसणार....आणि आपण हि आपल्या नियतीमध्ये लिहिल्याप्रमाणे तिचं अस्तित्व नाकारणार आणि तिला नजर भिडवून उलट smile देणार....
....आता मात्र अजून खूप वर दोघांकडे कौतुकाने बघून तिसरंच कोणीतरी हसत असतं..  

९०..

पूर्वी असेलही मी असा पण आता मी नाहीये Old Monk....  लहानसं पोर होऊन झोपायचं आहे मला कुशीत...

Design Flaw

खरतर हा खूप  मोठा 'Design Flaw' आहे हा .. 

आंघोळ  उरकून, tub मधून बाहेर पडून, समोरच्या भिंतीभर पसरलेल्या आरशात बघावं... तर बाथरूम मधल्या गरम पाण्याच्या वाफेमुळे आरसा धुरकट झालेला असतो..

काहीच दिसत नाही मग अशा आरशात, दुधी काच दिसत राहते नुसती आणि काही ठिकाणी थेंब ओघळून झालेल्या पाणवाटा ..

लाजेचा पडदा बाजूला सारून ज्यावेळी स्वतःला पूर्ण बघायचं असतं त्यावेळी असा हा  बाष्पाचा, वाफेचा  पडदा आड येतो.... 

मग हात फिरवून हा पडदा हवा तेव्हढा बाजूला सारायचा आणि न्याहाळायचं स्वतःलाच.

आदल्या रात्रीचं चेहऱ्यावर आलेलं हसू पुसू न देता शनिवारी सकाळी अंघोळ उरकली, स्वतःचे भरपूर वेळ लाड करून घेत.... 

उठलो tub मधनं, समोर बघतो तर आरशाचा कॅनवास भिंतभर पसरलेला- पांढरा , दुधी किंवा धुक्कट कॅनवास...

बाष्पाचा, वाफेचा , धुक्यासारखा तलम  कॅनवास... 

त्यावेळी मग तो "Design Flaw" न वाटता त्या कॅनवास वर काहीतरी मस्त काढावासं वाटलं..

तो कॅनवास बोलवत होता स्वतःला भरवून घायला..मलापण उतरावं असं वाटलं त्यावर... 

आरशात स्वतःलाच बघतो ना नेहमी आपण ? मग या इतक्या सुंदर कॅनवास वर पण परत स्वतःलाच बघायचं?? 

....तुझं नाव काढलं... एकदम मोठ्या अक्षरात ...भिंत भरून....पूर्ण कॅनवास भरेल इतकं मोठं...  

बोटं ब्रश झालेली होती आणि त्या कॅनवास वर त्यांचा स्पर्श लोण्यासारखा वाटत  होता... सर्र्सर्र बोटं फिरत होती काचेवर, ice-skating सारखी.... खूप छान वाटत होतं...

आणि अगदी खुश होऊन "j" वरच्या  टिंबाऐवजी लहान heart पण काढला.. ते काढताना गम्मत वाटत होती..... उगाचच doodle :)

आदल्या  रात्रीच्या  smiles ची एक कॉपी पण  ठेऊन दिली नावाच्या खाली... ते smile तुझं होतं, माझं होतं कि आपलं होतं ? काय फरक पडतो?

त्याच खुशीत आवरलं मग मी...बाहेर जायचं होतं...बरंच लांब...

हळूहळू वाफ निवत गेली...बाष्पाचा पडदा जसा आला होता तसा नाहीसा पण झाला.. धुकं जसं  अचानक  नाहीसं होऊन जातं, अगदी काहीच खाणाखुणा मागे न ठेवता...तसंच झालं..

२ मिनिटापूर्वी मी या आरश्यावर काही लिहिलं असेल यावर शंका यावी इतका तो आरसा स्वच्छ झालेला होता...एकदम clear, धुक्याचा  पडदा बाजूला सरला कि कसं एकदम स्वच्छ दिसायला लागतं तसं...

ना तिथे कॅनवासच्या काही खाणाखुणा होत्या, ना थेंबांच्या पाऊलवाटा...ना तुझ्या नावाचा उल्लेख, ना ओठभर हसणारा smiley ...

काहीच नव्हतं तिकडे...नुसता भिंतीभर पसरलेला आरसा होता तिकडे.....

काहीवेळा पूर्वी तुझं नाव मिरवणारा तो कॅनवास आता मला माझंच प्रतिबिंब दाखवत होता..

direct आठवड्याने आलो घरी.. ज्या मनस्थितीत बाहेर पडलो होतो त्याच्या अगदी उलट mood मध्ये...खूप काही काही घडलं होतं आठवड्यात.... अगदी होत्याच नव्हतं इतकं झालेलं.. भिंगरीगत फिरलो- कधी आपल्याच लोकांभोवती, कधी काहीच संबंध न आलेल्या परक्या लोकांभोवती तर कधी  स्वतःभोवतीच गरागरा.. थकलो होतो खूप, भांडलो होतो सगळ्यांशी,  स्वतःला prove करून दमलो होतो, अगदी माझ्यावर मीच प्रश्नचिन्ह काढावे इतका down झालो होतो... फायली इकडे तिकडे फिरवून-हजार लोकांकडे जाऊन शेवटी मोकळ्या हातानेच आलेलो घरी... जाताना वाटलंच  नव्हतं इतकं उलटं  होईल एका आठवड्यात...आजूबाजूचं इतकं safe समजलेलं जग असं पलटी खाईल असं वाटलं हि नव्हतं.... चूक माझीच असेल कि मीच ते खूप safe, secured, predictable असेल असं imagine केलं  होतं...

खूप दाटून आलेलं ...shower चालू  करून भरपूर रडून घेतलं.. आठवडाभर दाटलेलं सगळं बाहेर पडत होतं... ओल्यानेच बाहेर आलो...हरलेल्या स्वतःला बघायला आरशासमोर उभा राहिलो..

वाफेमुळे सगळा आरसा दुधी झाला होता...

आणि आरशाच्या त्या कॅनवास वर तुझं नाव, त्याच्यावरच्या लहानश्या heart सहित आणि आपल्या smile सहित स्पष्ट दिसायला लागलं होतं....

मग त्या धूसर आरश्यात मला मीच दिसायला लागलो... मी जसा होतो तसा..परत एकदा... जसा हवा होतो तसा... 

असं अगदी दाटून आलं कि तू तुझी आश्वासक smile घेऊन  समोर हजर असणे याला Design Flaw म्हणणार का आता ?